2009-07-29

Хүн ба шумуул

Твиттер дээр нэг хүн шумууланд хазуулчихаад түүнийг ямар хэрэгтэй амьтан юм бэ гээд твит бичихэд би шууд л урдаас нь хүн ямар үүрэгтэй вэ түүнтэй ижил, эцсийн эцэст амьдралын утга учир гэж үгүй юм шиг байна гээд хариулав. Тэгээд өнөөдөр 0-д ном уншиж байгаад үүнтэй холбоотой нэг өгүүлбэр харлаа.

We forget a fundamental truth: We are the only species in this vast web of life that no animal or plant in nature depends on for its survival. – yet we depend on this whole web for our survival (Hot, Flat, and Cold, Thomas L. Friedman)

“Бид нэг чухал үнэнийг мартаж байна. Энэхүү амьдралын их тор доторх зүйл амьтдаас бидний зүйл л дан ганцаараа аливаа амьтан, ургамалд зайлшгүй хэрэг болдоггүй. – гэтэл бид энэ торгүйгээр оршин байж чадахгүй”
Энэ өгүүлбэрийг хараад хэтэрхий макро бодож байснаа ойлголоо. Амьдралын утга учрийг олно гэж байхгүй (ж.нь. The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy дээр ертөнц, амьдрал, бүхний хариуг 42 гэсэн тоо тайлбарлана гэдэг --> http://www.google.com/search?hl=en&rlz=1B3GGGL_enMN310MN311&q=the+answer+to+life+the+universe+and+everything&btnG=Search&aq=f&oq=&aqi=). Харин амьдрал дотроо бол бүхэн утга учир, холбоотой юм шиг. Харин хүний үүрэг?

Хүн бол бусад амьд биесээс ихэнх хэрэгцээгээ хангана. Гэтэл буцааж юу өгдөг вэ? Ядахнаа цогцосыг нь бусад амьтан иддэг байгаа даа. Гэтэл одоо бол ихэнхдээ чандарлуулж байгальдаа хэрэг болж эргэн очдоггүй. Тэр байтугай сансарт ч оршуулга хийх болсон – Южин Шумэйкэр бүр сар дээр байгаа. Үүний хажуугаар хүн зүйлийг устгана, байгалийг бохирдуулна, бүхэл дэлхийг л өөрт ч, бусдад ч муугаар нөлөөлөх байдлаар өөрчилнө. Өөрөөр хэлбэл хүн бол байгалиас тасарсан, хохирол л учруулдаг амьтан, бүр цаашилбал дэлхийн паразит болсон мэт санагдана.

Харин нөгөө шумуул маань байгальд ямар үүрэгтэй вэ? Гайхалтай нь хүнд гай болж байдаг тул түүний судалгаа нь зөвхөн яаж амархан устгах тал дээр л байдаг аж. Гэхдээ ямар ч байсан өндөг нь загас, шавьжны хоол, бие гүйцсэн хэлбэр нь шувуу, сарьсан багваахайн хоол болдог.

Тэр байтугай Google-р “human role in nature” (байгаль дахь хүний үүрэг) гэж хайхад яг үүнтэй холбогдолтой юм юу ч гарч ирэхгүй, харин хүн яаж амьтан устгаж, дэлхийн дулаарлыг үүсгэж байгаа талаар л гарч байна. Үүний адилаар шумуулны талаар хайхад харин “Шумуул тийм ч муу амьтан биш” гэсэн нийтлэл олдож байна.

Өөрсдийн биш байгаль эхийн талд орвол шумуул нь илүү ач холбогдолтой бололтой.

Ер нь шинжлэх ухаан хөгжих явцад хүн төрөлхтний байр суурь төвөөс холдсоор ирсэн. Үүнтэй ижил байдлаар, байгалийн тал дээр бас дэлхийн хаан шиг аашлахаа больвол яасан юм бэ?

2009-07-28

Би ер нь байнгын блог бичих заяагүй бололтой

Дахиад л шинэ блог эхлүүллээ. Хэддэх блог вэ бүр тоогоо алдлаа. Энэ блог дээрээ л байнга юм бичиж байх болтугай гэхээс, хэхэ.